Lijfspreuk

"Tuinieren is de meest therapeutische, ecologische en opstandige daad
die je voor jezelf, je gezin en de maatschappij kan verrichten"
(Filip Muylle - Bliss)

woensdag 29 januari 2014

Wilgen planten en wilgen knotten


Wilgen knotten is een aangename wintersport. Dat knotten kan je doen als alle bladeren zijn afgevallen - dus als de sapstroom is stilgevallen, ergens in de herfst. Je kan blijven knotten tot de sapstroom weer opstart. Dat moment herken je aan de knoppen die relatief snel groter beginnen te worden. Dat gebeurt ergens in maart.
Niet iedereen heeft echter die bomen staan in de tuin maar daar kan snel iets aan gedaan worden, zelfs in kleine tuinen. Knotwilgen krijg je simpelweg door een tak van een bestaande boom bij de buren of een kweker in de grond te steken. Eigenlijk kan dat het hele jaar door als de grond vochtig genoeg is. In de zomer is dat soms een probleem. De beste periode is daarom de tijd waarin de wilg geen bladeren meer heeft, namelijk de late herfst en de winter. Zonder bladeren kan hij geen water verliezen via verdamping én in die periode is de grond altijd vochtig.

Hoe maak je nu precies van een tak een boom? Je neemt rechte wilgentakken van 2,7 à 3 meter lang en een arm dik van een gezonde boom. Op de onderste 70 cm maak je lichte beschadigingen in de schors. Dit helpt de wortelgroei. Je plant de wilgenstokken 70 cm diep in een gat dat je het best kan maken met een grondboor zodat de stokken stevig staan. Zijn de takken niet perfect recht – en dat komt heel veel voor – dan kan je ook een put graven. Ik probeer de ene zijde van de put verticaal uit te graven zodat de stok toch minstens één stevige kant aarde heeft. Dan hoef je enkel nog maar de andere kant goed aan te stampen als de put gevuld is.


In het voorjaar verschijnen de eerste scheuten over de hele stamlengte. Laat tijdens het eerste groeijaar enkel de twijgen aan de top staan zodat je een mooie kruin krijgt. Een top is ongeveer een gestrekte handpalm lang. Op het einde van het eerste jaar verminder je het aantal scheuten in de kruin tot acht à twaalf stuks.

Tijdens het tweede, derde en vierde jaar moet je bijna niets doen. Alleen het verwijderen van nieuwe zijscheuten op de stam kan nodig zijn. Takken die afbreken door stormwind snoei je best mooi af om te voorkomen dat er water in de wonde blijft staan.


Op het einde van het vierde jaar ga je de wilg voor de eerste keer helemaal knotten. Dat doe je best in de wintermaanden als de bomen in rust zijn. Het veiligst werk je met een scherpe handzaag. Een kettingzaag is gevaarlijk omdat je de zaag relatief dicht bij je lichaam moet houden door het dichte takkenstelsel van de kruin. Ik klim met een aluminiumladder redelijk hoog in de kruin om de takken in verschillende keren af te zagen. Zo voorkom je dat er in één keer een heel zware last naar beneden valt. Deze werkwijze is ook handig als er afsluitingen in de buurt van de bomen staan. Je vermijdt dan schade aan de omheining.


Om te verhinderen dat je zaag vast komt te zitten maak je eerst een snede in de vorm van een wig aan de valzijde van de tak. Dan zaag je aan de andere richting de tak volledig door. Automatisch valt de tak dan in de richting van de snede. Je kan dit uiteraard ook toepassen als je de takken in één keer afzaagt. De lengte van de stomp die overblijft op de boom moet ongeveer even lang zijn als de diameter van de tak. Vanaf dan herhaalt de cyclus zich en ga je om de vier jaar knotten.



Heb je een kleine tuin of zijn de takken na 4 jaar veel te dik geworden om gemakkelijk te hanteren, dan kan je ook vroeger snoeien. Wij hebben na enkele ervaringen beslist om de wilgen elke twee jaar te knotten. Om toch elk jaar wilgenkatjes te hebben voor de insecten, knotten we het ene jaar de helft van onze bomen en het andere jaar de tweede helft. Zo is tegelijk ook het knotwerk wat gespreid en worden onze spieren wat gespaard.


Zijn knotbomen sowieso te groot voor je tuin, dan kan je ook wilgenstruiken planten. De plantmethode is zoals bij bomen, maar je neemt smallere takken. Het snoeien doe je elke keer tot op de grond. Elk voorjaar komen daaruit nieuwe, smalle scheuten. Wil je wilgenkatjes, dan moet je de struiken twee jaar ongesnoeid laten.


59 opmerkingen:

  1. Graag gedaan! :-) Heb je al wilgen staan of ben je van plan om er te planten?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. 't Zijn echte schoonheden, die knotwilgen. Goede handleiding trouwens.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Een nuttig en duidelijk artikel, merci :-) Peter

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Dank voor de info. Ik heb circa 3 jaar geleden enkele sprieten van een krulwilg geplant. Kunt u aangeven wanneer een krulwilg voor de eerste keer gesnoeid dient te worden? B.v.d. Eduard

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Voor de krulwilg mag je de zelfde regel aanhouden: op het einde van het vierde jaar. Tenzij je krulwilg supersnel groeit (bvb. als hij geplant is op een voormalige akker zit de grond met een overvloed aan meststof), dan mag het uiteraard vroeger. Groeit hij net wat trager dan is het vijfde jaar ook goed. Die snoeiregels zijn goede algemene richtlijnen, geen strikt na te leven wetten.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Dank u wel voor uw reaktie. Inderdaad, het klopt wat u zegt: de krulwilg is enorm snel gegroeid in 3 jaar tijd. En om hem mooi te laten groeien wil ik vandaag de krulwilg knotten. Dat is dus geen probleem begrijp ik uit uw reaktie. B.v.d. m vr gr, Eduard

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Nee, het is geen probleem. Veel knotplezier!

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Dank u wel! ik kom zeker terug op uw blog voor meer info. prettige zondag.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Vraagje : lukt dit ook met waterwilg ( boswilg) ?

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Ik heb wilgentakken geplant, er zijn katjes gevormd, maar erna zijn de takken gestorven en zwart geworden, wat doe ik mis

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Door het zeer droge weer hebben de wilgentakken het moeilijk om goede wortels te vormen.

      Verwijderen
  11. Ik heb een paar maanden geleden wilgentakken geplant voor het maken van een levende wilgentipi. Er zijn wel katjes aan gekomen en aan sommige takken komen nu ook blaadjes, maar de rest lijkt na de komst van de katjes erg verdroogd. Komt dit nog goed met veel water geven?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Door het zeer droge weer hebben de wilgentakken het moeilijk om goede wortels te vormen. Als er nog leven in de takken is, zou het moeten lukken door veel water te geven. Je ziet dat een bruine tak nog leven bevat door onderaan een beetje aan de schors te krabben, is het daar nog groen dan is de tak nog in leven.

      Verwijderen
  12. Dank je wel voor de uitleg.
    Mijn lievelingsboom is de wilg en heb zopas een
    takje geplant. Ik ben benieuwd hoe het zal groeien!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Veel succes met je wilg, Eliane! Laat eens weten hoe de tak evolueert in april.

      Verwijderen
  13. Hoi,
    Ik ben begonnen met een hele dunne wilgentak en dat is nu een mooi boompje geworden.
    Die wil ik graag gaan snoeien en knotten.
    Nu vind ik de top waar de takken boven in de boom beginnen te hoog.(ook ivm zon bij de buren)
    Op de stam bevinden zich nog wat zij takken.

    Kan ik de stam ook vlak boven zo'n zij tak door zagen?

    Groeten Hanneke.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja, dat kan ook. Hoeveel centimeter zou de wilg kleiner worden?

      Verwijderen
    2. Zo een 20cm, heb dat inmiddels gedaan. Nu is het alleen nog maar een boomstammetje.
      Ben erg benieuwd hoe die terug groeit.

      Verwijderen
  14. Tegengesteld probleem: hoe is te voorkómen dat (verse) wilgentenen gaan wortelen? Bij gebruik als 'klimzuil' in pot.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Je kan wortelen tegengaan door de bast van de takken te 'schillen' voor je ze in de grond steekt (dan is de tak witachtig)

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Hoi, kan je dit ook doen met een treurwilg ?

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Beste An, ik heb begin Sept drie wilgentakken geplant bij ons (met blad er aan). De eerste dagen met mooi weer hebben ze wellicht te weinig water gehad, sindsdien water ik ze trouw. Toch zien ze er nu erg treurig uit (geen treurwilg :). Gaat het toch nog goed komen denk je?.... ik wacht hoe dan ook het voorjaar even af. Ik probeer een foto mee te sturen.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Ik wil een soort wilgenhaag (struiken) in de weide, als zichtbelemmering voor de omheining (hekwerk) plaatsen. Is dit mogelijk en zijn alle soorten niet giftig voor paarden? Welke zijn snelgroeiend en hoeveel dien je er per meter te planten? Alvast dank.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wilgen zijn niet giftig voor paarden. Gelieve een Bloggeraccount aan te maken. Wij antwoorden niet graag op anonieme berichten.

      Verwijderen
  19. ik wil een haag planten van wilgen tenen hoe veel moet ik er op een meter zetten

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het hangt er vanaf of je een gevlochten wilgenhaag wilt of eerder een klassieke haag. Voor een klassieke haag is het voldoende om elke 50 cm een wilgenteen te planten. Voor een gevlochten wilgenhaag moet je volledig anders te werk gaan. Daarvoor google je best op "gevlochten wilgenhaag".

      Verwijderen
  20. Onze nieuwe wilgenbomen zijn ongeveer 5 meter hoog geworden. De eerste zij takken zitten op 2,5 meter hoogte. Wij willen gaan knotten op 2 meter hoogte. Kan dat?

    BeantwoordenVerwijderen
  21. Beste Toon,
    Er staat een katjeswilg van ongeveer 2 meter hoog met stamomtrek van 27 cm die ik kan overnemen.
    Maar vraag me af of ik die nu nog wel kan verpoten omdat de eerste katjes er al aan zitten en ik las over een groot wortelstelsel ?

    BeantwoordenVerwijderen
  22. Beste Toon,
    Er liggen al weken afgezaagde wilgentakken in onze buurt. Kunnen we deze nog in de grond zetten?

    BeantwoordenVerwijderen
  23. Ik heb een vraag. Een paar maanden geleden heb ik wat wilgentakken geplant. De eerste blaadjes groeien, behalve bij 1 tak. Kan dit een laatbloeier zijn of gaat het bij deze niet lukken? Ik ben erg benieuwd.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Als er al kleine groene knopjes zichtbaar zijn moet je wat geduld oefenen. Als er niets te zien is zal het waarschijnlijk niet lukken.

      Verwijderen
  24. Nu niet als anoniem. ;)

    Ik heb een vraag. Een paar maanden geleden heb ik wat wilgentakken geplant. De eerste blaadjes groeien, behalve bij 1 tak. Kan dit een laatbloeier zijn of gaat het bij deze niet lukken? Ik ben erg benieuwd.

    Groetjes, Miranda

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. We herhalen ons antwoord van uw anonieme vraag ;-)

      Als er al kleine groene knopjes zichtbaar zijn moet je wat geduld oefenen. Als er niets te zien is zal het waarschijnlijk niet lukken.

      Verwijderen
  25. hallo Toon, dank voor deze duidelijke instructie. Heb wel een vraag: Kun je de wilg overal plaatsen of is er een bepaalde grondgesteldheid nodig. Door het noodweer van vannacht heb ik zojuist wilgentakken op geruimd en deze wil ik gebruiken om een levende wilgentakken schutting te maken op een iets droger liggend stuk. Zou dat kunnen?
    Een andere vraag: Hoe lang kan ik de takken laten liggen voordat ik aan dat karwei begin?
    Alvast bedankt1

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wilgen groeien op veel soorten grond. Als de takken vochtig blijven kan je ze verschillende dagen laten liggen. Als je een tak plant moet je wel zorgen dat je de onderkant van de tak met een snoeischaar afknipt zodat je een mooie effen snede krijgt. Het onderste deel van de schors lichtjes beschadigen zal ook helpen om de tak sneller worteltjes te doen krijgen.

      Verwijderen
  26. Hallo Toon. Heel goed artikel! Wat leuk dat je al direkt een behoorlijk boompje kan maken door met een dikke tak als stam te beginnen: "Je neemt rechte wilgentakken van 2,7 à 3 meter lang en een arm dik van een gezonde boom."

    Kan dat ook met een dikkere tak? Wat is de grootste doorsnee dat nog kan lukken ongeveer denk je? Ik bedenk me of het mogelijk zou zijn om het effect van een oudere knotwilg te kunnen creeren op die manier?

    Alvast bedankt! Groeten, Andre

    BeantwoordenVerwijderen
  27. Zeer nuttige info,ga het zeker proberen. Dankjewel.

    BeantwoordenVerwijderen
  28. Dag allemaal!

    Eergisteren heb ik mijn eerste wilgentenen geplant. Ze zijn ongeveer 2 meter hoog en zo'n 3 tot 5 cm dik. Zoals Toon heeft uitgelegd heb ik de takken zo'n 70 cm in de grond gestoken en de grond goed aangestampt. Enkele uren daarna is het stevig beginnen regenen wat positief is :-) Ik vraag mij nu enkel af of de overige takjes en bladeren er al mogen afgedaan worden en of ik de tak volledig op lengte mag snoeien ? Ik wil ze namelijk binnen enkele jaren gebruiken om manden mee te vlechten. De bomen moeten dus laag tegen de grond uitschieten.

    Groetjes Karen

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dag Karen, de overige takjes en bladeren mag je er inderdaad al afdoen. Maar wat bedoel je precies met "de tak volledig op lengte snoeien"?

      Verwijderen
    2. Dag Toon, bedankt voor je reactie! Ik bedoel met op lengte snoeien of ik de tak al korter mag afzagen zodat hij zo een 40cm boven de grond komt. Nu zijn de takken zo een 2 meter lang en hebben ze nog overige kleine takjes met bladeren aan. Groeten Karen

      Verwijderen
  29. Hallo, er groeit een jonge wilg in onze tuin maar in een te kleine hoek. Ik wil er iets anders planten en een vriendin wil de wilg in haar tuin wel. Maar er staan nu katjes op.... te laat om nu uit de grond te halen?
    Bedankt voor het advies

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Een wilg is eigenlijk zodanig taai dat het bijna nooit te laat is om hem uit de grond te halen.
      Enkel verplanten tijdens een langdurige vorstperiode (komt bijna nooit meer voor) of een hittegolf zijn om voor de hand liggende redenen te vermijden

      Verwijderen
  30. Goedenavond. Ik heb 2 jaar geleden wilgentakken geplant. Dat waren al snel zichtbare boompjes geworden met takken tot wel 2 meter. Het doel is dat mijn tuin wat minder inkijk heeft dus ik heb ze vorige maand afgezaagd om kortere boompjes te creëren. Ik ben nu bang dat er geen nieuwe takken meer aan de stammetjes gaan groeien. Hoe groot is die kans? Ik had namelijk gehoopt nu al wat knopjes te zien groeien maar ik zie niks. Of wil ik te snel?
    Ik hoor het graag!
    Groetjes, Miranda

    BeantwoordenVerwijderen
  31. Goededag, ik heb begin van het jaar 3 wilgentakken geplant. Ze lijken het alle 3 te gaan doen! Wat kan ik dit jaar aan takken verwachten? :) Ben erg benieuwd hoe snel de groei gaat!

    BeantwoordenVerwijderen
  32. Wat een goeie blog!
    Ik heb gedaan wat voorgeschreven werd en heb nu al prachtig resultaat! :-)
    De stokken zijn over de gehele lengte uitgelopen en daar komt mijn vraag vandaan... moet ik nu gedurende het jaar telkens de uitlopers op de stam weghalen en de “pruik” laten staan, of haal ik ze pas in de winter weg? (De stukken staan nu enkele maanden)

    Alvast dank voor de reactie!
    Gr Christian

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Je haalt de uitlopers op de stam best nu weg. Zo zal de boom alle energie in de pruik steken.

      Verwijderen
  33. Hallo Toon,
    Interessante blog hier, ik heb in het verleden al 30 wilgentakken geplant aan de rand van de weirdes, altijd goed gelukt ! Dit weekend terug 10takken gehaald van 2,60 m maar deze keer wel 10cm dik, ik maar snedes net als vroeger in de stam voor ik ze in de grond stop. Ik vroeg me wel af of die 10cm diameter ook gaat aanpakken, vorige keer was max 6cm, kan je adviseren ? Mvg, Tom

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Beste Tom, een tak van 10 cm zal zeker lukken. Dat is de dikte van een stevige arm. Zorg dat de takken stevig in hun plantput staan en maak snedes/beschadigingen aan de onderschors - maar dat heb jij al gedaan. Succes!

      Verwijderen
  34. Mijn geplante knotwilgen staan nu een jaar, de scheuten aan de stam weggehaald en per stok heb ik nu ongeveer 4-6 uitlopers op de kop.
    Is het nu een kwestie van met rust laten, of mierik deze uitlopers inkorten?

    Groet Christian

    BeantwoordenVerwijderen
  35. ik heb wilgentakjes in water gezet en er komen worteltjes aan.
    de takken hangen naar beneden.
    als ik ze gaan planten moet ik dan de laaghangende takken leiden via een paaltje.

    BeantwoordenVerwijderen
  36. Ik had een knotwilg gekocht maar vond deze veel te hoog. Hele kruin afgezaagd met enige twijfel maar nu komen er gelukkig nieuwe scheutjes aan! Hoeveel scheuten moet ik laten staan en wat is de beste werkwijze voor een mooie kruin?

    BeantwoordenVerwijderen